TTIP: szerszy dostęp do amerykańskiego rynku, reforma ochrony inwestorów, zachowanie europejskich standardów

Zalecenia dla Komisji Europejskiej w sprawie rozmów dotyczących Transatlantyckiego Partnerstwa w dziedzinie Handlu i Inwestycji (TTIP) zostały przyjęte przez komisję 28 głosami, 13 posłów głosowało przeciw, nikt się nie wstrzymał. Teraz tekst musi jeszcze zostać zatwierdzony na posiedzeniu plenarnym.

Potrzeba umowy ambitnej, ale zrównoważonej

Unijny PKB UE jest "mocno uzależnione od handlu i eksportu", więc dobrze skonstruowane porozumienie z USA może przyczynić się do zwiększenia udziału przemysłu w PKB UE o 15% do 20% do roku 2020. Przedsiębiorstwa z UE, zwłaszcza małe, średnie i mikro, mogłyby czerpać zyski z rynku 850 mln konsumentów - czytamy w przyjętym dziś tekście.

Z drugiej jednak strony posłowie zaważają, że sprzeczne wyniki badań nie pozwalają jednoznacznie ocenić realnych korzyści, jakie TTIP może przynieść unijnej gospodarce. Dlatego podkreślają, że rozmowy muszą być przejrzyste, aby wynegocjowane porozumienie sprostało zarówno wymogom ambicji jak i równowagi i pozwoliło podzielić uzyskane korzyści pomiędzy państwa całej UE. Powinno ono sprzyjać konkurencyjnej i efektywnej gospodarce i eliminacji pozataryfowych barier handlowych. Posłowie oczekują, że wynegocjowane porozumienie zagwarantuje wysoki poziom ochrony konsumentów, ich danych osobowych, zdrowia i bezpieczeństwa, oraz że będzie stanowić zabezpieczenie przez podatkowym, socjalnym i środowiskowym dumpingiem.

Reforma systemu ochrony inwestorów

Posłowie są zdania, że TTIP położyć kres "nierównemu traktowaniu inwestorów europejskich w USA". Ma temu służyć ustanowienie zreformowanego i sprawiedliwego systemu pozwalającego inwestorom na prowadzenie i rozstrzyganie sporów.

Ten nowy system powinien opierać się na ostatnich założeniach strategicznych do reformy systemu ochrony inwestorów (które 6 maja Cecilia Malmström, komisarz ds. handlu, przedstawiła parlamentarnej komisji handlu międzynarodowego), a także na konkluzjach trwających rozmów jakie w tej sprawie prowadzą ministrowie handlu UE. System powinien mieć charakter trwały, opierać się na "wyznaczanych publicznie, niezawisłych sędziach", jego element powinny być "wysłuchania publiczne" i "mechanizm odwoławczego", zapewniając jednocześnie poszanowanie właściwości sądów UE i jej państw członkowskich. W średniookresowej perspektywie terminie, powszechne sady inwestycje mogą być wykorzystywane do rozstrzygania sporów miedzy inwestorami i państwami, proponują deputowani.

Posłowie podkreślają, że prawo państw do stanowienia przepisów w imię interesu publicznego musi być chronione oraz że należy zapobiegać niepoważnym roszczeniom.

Rolnictwo: “wyczerpująca lista produktów wrażliwych”

Niezależnie od dążenia do wyeliminowania wszystkich taryf celnych, partnerzy powinni uzgodnić "wyczerpującą listę" wrażliwych produktów rolniczych i przemysłowych, które powinny zostać wyłączone z liberalizacji handlowej lub poddane długim okresom przejściowym, uważają posłowie.
Posłowie wzywają negocjatorów do dołożenia wszelkich starań w celu wprowadzenia "klauzuli bezpieczeństwa", która pozwoliłaby na selektywne zamknięcie rynków dla pewnych produktów, jeśli ich import wyraźnie szkodziłby krajowej produkcji żywności.
Posłowie wzywają też Komisję Europejską do nakłonienia Stanów Zjednoczonych do zdjęcia zakazu importu unijnej wołowiny oraz do stanowczej ochrony unijnego systemu oznaczeń geograficznych.

Standardy w zdrowiu publicznym: wzajemne uznanie

Negocjatorzy powinni dążyć do wyeliminowania rozbudowanych procedur kontroli zdrowia importowanego jedzenia i roślin, powinny powstać zasady "wzajemnego uznania jednakowych standardów", stwierdzili posłowie. Jednocześnie standardy unijne powinny być chronione w obszarach, w których standardy amerykańskie są "znacząco inne", np.: w przypadku autoryzacji chemikaliów, klonowania lub substancji zaburzających działanie układu hormonalnego. Zasada "przezorności" w działaniach UE powinna być honorowana, dodali posłowie.

Lepszy dostęp do zasobów energetycznych Stanów Zjednoczonych

TIIP powinien wprowadzić zakaz " jakichkolwiek restrykcji odnoszących się do eksportu paliw, włącznie ze skroplonym gazem ziemnym LNG i ropą naftową" pomiędzy UE i Stanami Zjednoczonymi, dzięki czemu porozumienie przyczyniłoby się do bezpieczeństwa energetycznego UE oraz wpłynęło na obniżenie cen energii, oświadczyli posłowie. Porozumienie TTIP powinno zawierać specjalny rozdział poświęcony energii, który zapewniałby zachowanie standardów UE dotyczących ochrony środowiska oraz celów polityki klimatycznej, dodali posłowie.

Ochrona danych osobowych nie podlega negocjacji

Zasady UE dotyczące ochrony danych osobowych nie mogą zostać osłabione w wyniku integracji unijnych i amerykańskich rynków internetowych oraz finansowych, uważają posłowie. Porozumienie TTIP powinno wykluczyć wszystkie istniejące oraz przyszłe zasady ochrony danych osobowych z obszaru ustępstw UE. Przepisy dotyczące przepływu danych osobowych mogłyby być negocjowane tylko w wypadku, gdy takie same zasady będą obowiązywać "po obu stronach Atlantyku", dodają posłowie.

Otwarcie amerykańskich rynków transportu i zamówień publicznych

W wyniku porozumienia TTIP powinny zostać usunięte amerykańskie restrykcje dotyczące posiadania morskich i powietrznych usług transportowych oraz linii lotniczych, takie jak "Jones Act", czy "prawo dotyczące kabotażu powietrznego", które "poważnie utrudniają dostęp przedsiębiorstw z UE do rynku amerykańskiego". Posłowie wezwali także do pozyskania szerszego dostępu do rynku telekomunikacyjnego w Stanach Zjednoczonych.

Posłowie uważają także, że należy przeciwdziałać dużej różnicy w otwarciu rynków zamówień publicznych obu partnerów rozmów. Porozumienie TTIP powinno spowodować "znaczące otwarcie"
Amerykańskiego rynku zamówień publicznych, na wszystkich poziomach zarządzania, aby firmy europejskie, szczególnie małe i średnie, były w stanie ubiegać się o kontrakty w Stanach Zjednoczonych, w sektorach usług budowlanych, inżynierii cywilnej, transportu i energii.

Posłowie zwracają się tez do negocjatorów z prośbą o branie pod uwagę interesów UE, jeśli chodzi o aktywność na rynku "wysoko wyspecjalizowanych usług", takich jak usługi inżynieryjne i inne wyspecjalizowane usługi w sektorze finansowym oraz transportowym.

Usługi publiczne wyłączone

Posłowie podkreślili ponownie przekonanie, że usługi publiczne należy wykluczyć z porozumienia TTIP (włączając w to, ale nie ograniczając do usług związanych z wodą, zdrowiem, usługami społecznymi, systemami ochrony socjalnej oraz edukacją).

Staranna obserwacja praw pracowniczych

Posłowie wzywają też negocjatorów, aby nalegali na ratyfikację, wdrożenie i wykonywanie przez Stany Zjednoczone ósmej konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (do tej pory Stany Zjednoczone ratyfikowały zaledwie dwie) oraz uważają, że wdrażanie prawa pracy przez amerykańskie firmy powinno być starannie monitorowane, przy zaangażowaniu partnerów społecznych oraz reprezentantów społeczeństwa obywatelskiego.

Negocjacje bardziej przejrzyste dla posłów i obywateli

Posłowie wzywają również do dalszej poprawy przejrzystości rozmów dotyczących TTIP, poprzez upublicznienie większej ilości związanych z nimi dokumentów oraz uzyskanie pozwolenia Stanów Zjednoczonych na publikację większej ich ilości. Posłowie podkreślają, że każda odmowa ujawnienia propozycji negocjacyjnej powinna być uzasadniona oraz domagają się dostępu dla wszystkich posłów do "skonsolidowanych dokumentów" (dotyczących rozdziałów porozumienia, co do których istnieją stanowiska UE i Stanów Zjednoczonych).

Globalny wzorzec zasad i wartości

Umowa między dwoma największymi blokami gospodarczymi świata, które już obecnie "podzielają i pielęgnują" podobne zasady i wartości ma potencjał stworzenia standardów globalnych. i uniemożliwić wypełnienia takiej roli tym państwom, kraje wyznają i praktykują zupełnie inne normy i wartości - uważają posłowie.

Kolejne kroki

Tekst przegłosowany przez parlamentarną komisję ds. handlu musi zostać teraz przyjęty przez cały Parlament, podczas glosowania plenarnego, obecnie zaplanowanego 10. czerwca (do potwierdzenia).

Porozumienie TTIP, po opracowaniu go przez negocjatorów z UE i Stanów Zjednoczonych, będzie wymagało poparcia Parlamentu Europejskiego, aby wejść w życie.