Ustanowiona w 1988 r. Nagroda na Rzecz Wolności Myśli im. Sacharowa , upamiętniająca rosyjskiego fizyka i dysydenta politycznego, jest przyznawana corocznie przez Parlament Europejski. Stanowi ona wyróżnienie dla osób lub organizacji aktywnych na polu obrony praw człowieka i wolności podstawowych. Laureaci nagrody, poza wyróżnieniem, otrzymują 50 tysięcy euro. Ceremonia wręczenia odbędzie się 12 grudnia w Strasburgu.
Aleś Białacki
Aleś Białacki jest obrońcą praw człowieka na Białorusi, bojownikiem o wolność myśli i słowa. Obecnie przebywa w więzieniu. "To kandydat, który bardzo przypomina samego Sacharowa. Poświęca swoje życie walcząc o prawa innych, nie patrząc na cenę jaką może za to zapłacić. A może to być nawet cena życia" - powiedział poseł Jacek Saryusz-Wolski, który wraz z 82 innymi posłami do PE nominował Białackiego do Nagrody.
Pussy Riot
Akty protestu, aresztowanie, a następnie skazanie na dwa lata obozu pracy Nadieżdy Andrejevny Tolokonnikovej, Yekateriny Samutsevicz i Marii Aliochiny zwróciły uwagę świata na ograniczanie praw człowieka w Rosji silniej niż wcześniejsze zabójstwa dziennikarzy, wprowadzanie represyjnych ustaw i ograniczanie praw obywatelskich w Rosji. "Andriej Sacharov byłby zadowolony widząc jakim uznaniem darzone są te kreatywne i odważne kobiety, [...] które zaprotestowały przeciwko atorytarnemu reżimowi i patriarchalnemu państwu" - powiedział poseł Werner Schulz, uzasadniający nominację popartą przez niego i 45 posłów do PE.
Nasrin Sotoudeh i Jafar Panahi
Nasrin Sotoudeh jest irańskim prawnikiem, który bronił uwięzionych opozycjonistów, działających w czasie wyborów prezydenckich w czerwcu 2009 roku. Obecnie Sotoudeh także przebywa w więzieniu. "To najwyższy czas, aby Nagroda Sacharowa powędrowała w ręce Irańczyków. Pan Sotoudeh to wspaniały kandydat, prawnik walczący o prawa człowieka, który bronił nieletnich, kobiety i więźniów sumienia, a teraz sam znalazł się w więzieniu" - powiedziała Marietje Schaake, holenderska deputowana frakcji Porozumienia Liberałów i Demokratów na Rzecz Europy.
Jafar Panahi to irański reżyser filmowy, który zdobył nagrodę Caméra d'Or na Festiwalu Filmowym w Cannes w 1995 roku. Jego filmy znane były z humanistycznego spojrzenia na życie w Iranie. Pokazywały krzywdę dzieci, ubogich i kobiet. "Jego filmy to żywe świadectwo codziennej rzeczywistości w Iranie, pokazujące zmagania z represjami władz oraz walkę o wolność i prawa człowieka" - powiedziała belgijska posłanka do Parlamentu Europejskiego Véronique de Keyser z Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów.
Obydwaj kandydaci nominowani zostali przez grupę Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów, grupę Porozumienia Liberałów i Demokratów na Rzecz Europy, grupę Zjednoczonej Lewicy Europejskiej/Nordyckiej Zielonej Lewicy oraz 13 posłów do Parlamentu Europejskiego, w tym José Ignacio Salafranca i Elmara Broka.
